BELAJAR TETANGGUHAN [TANGGUH HIMPUN JUNGKU




HIMPUNAN PELESTARI ADAT RANAU (LAMBAN GEDUNG KOTABATU)

Guru : 1. Bpk. Muslimin (Pagar Dewa)
                (pembimbing Tetangguhan)
           2. Bpk. H. Tamsil Sukur gelar Batin Perwira
                (pembimbing Tetangguhan, & Susun tindeh adat)

CONTOH TANGGUH HIMPUN JUNGKU (SECARA UMUM)

Assalamu’alaikum,wr.wb.

Tangguh mit Suntan/Dalom
  • Jadi aga tetabik pai jama Suntan beliauan disan, ajo injuk manak muari jak bidang tumpuk mit bidang jungku ni, injuk adu teson timpok, kintu bang mawek ngedok sangkut berabat ni lagi, mungkin do dia injuk aga tibukak serta retiani adu wat izin jak suntan disan…..
Jawaban jak Suntan/dalom
  • Payu ana radin, adu nengis pai sekam dija retiani api ya juga wujud-maksud warah ni keti rumpok disan, kemeda ni jak isan, reno do injuk ani keti rumpok karu, adu mak ngedok sangkut berabat ni lagi, injuk manak muari jak bidang-bidang tumpuk mit bidang jungkuni adu teson timpok dija, jadi payu ana… mak ciga dia tibukak.
*************************************
Tetabik, Kilu mahap.

  • Batin Beliauan… aga tetabik pai jama Batin disan, laju kepak jama neram pok kunyin ni, jak unggak, jak doh, laju kepak jak lumpak ni, sekindua dija aga ngebabahko tangguh mewakili sekam semuarian ramik, laju kepak di ………………………… tian rua minggoman ji.

  • Semakung ni sekindua ngebabah ko tangguh daleh warah / paris. Sekindua dija aga lamon-lamon kilu mahap, kintu bang kintu nihan delom tangguh / paris sekindua, mak kena di susun tindeh ni, serta injuk kimbang sesuk sendalai gayani, atau pun injuk kimbang mucapu gayani, delom seno sekindua aga lamon-lamon kilu mahap. Gelar ni injuk bagi ni sekindua dija nyelom sambil nginom, jak belajar jawoh tangeh, pengluleh mawek muneh… mak kintu uleh ni manan…

Ngemukakon Terimakaseh

  • Batin……. Sai pertama delom tangguh sekindua, aga lamon-lamon terimakaseh jama neram pok kunyinni manak muari, Jak unggal-unggal tumpukni laju kepak jak bebidang jungku ni. Sai radu dacok nyemuka pada bingi sinji, ngabul ko kaulan sekam pada dibi jeno sa. Na mungkin muneh wat manak muari sai makung dacok nyemuka pada bingi sinji, injuk bagi neram pok sai wat dija aga jadi wakil mutlak jama tian pok manak muari sai makung dacok nyemuka. serta api juga kicik rencaka neram pada bingi sinji, aga ngilu pengatu muneh kesampaian jama manak muari sai makung dacok nyemuka.

Ngemukakon Kicik rencaka ni Tian rua jong.
Serta Semaya penyedekahan (hasil jak nyesui luyut)

  • Kemedani jak isan, jo dia, injuk bagini …………….. ji, lain hak injuk kimbang samar-samar, adu 2-3 minggu ji, jak ngejalin kicik rencaka jama …………. Jak lumpak no, api juga sai di rencaka ko tian rua jong ji dikala dinana, temu disai muhalok serta nyampai disai mupatut. Segala rencaka ni tian rua jong ji dikala dinana sa lain muneh kik hak taru dikicik rik lalang begurau ria, kintu niat ni aga ngecemecok kon rumah tangga. Daleh injuk tian rua jong ji radu dia buwarah jama sai ulun tuha putatawok, serta injuk bagini tian sai mutuha putatawok radu muneh jak putatemu, nyesui kici’an ni tian rua jong ji dikala dinana sa, temon-kudo mawek kudo ni, serta ngilu tunjuk tawai muneh aga ulang lajuni.

  • Na…. syukur Alhamdulillah… api juga kicik rencaka dikala dinana sa, injuk way nutuk buloran gayani. Ria kik injuk ulang laju delom rencaka an ni tian rua jong ji, serta semaya lamba ni, pangkut pernikahan ni, serta pangkut penyedekahanni, rani betik rani kunyaian ni, kena muneh di bilang pak ni.

  • Ya do da dikak tanggal …. Rani ……… (jam…..)pangkut pernikahanni, serta tanggal ….. rani……….. pangkut penyedekahanni, kena di bulan sinji. Temego do neram sa aga ngakan menyan sanga sumbu sedekah sanga cutik, pangkut panggung ni injuk bagini tian rua jong ji. Na mudah-mudahan muneh delom ngehadapi penyedekahan sinji kena dirani betik serta kunyai musuwok, musebu di nyawa rik rejeki.


Aga ngeharap Puson-son dija Serta Ngilu tulung Ngedenyakko guwai


  • Jadi Batin…….. seno do wujud maksud neram pok teson dija pada bingi sinji, delom seno muneh lain hak aga ngeni pandai ria begawoh, kintu aga ngeharap jama neram pok manak muari, tuha bai,tuha bakas, sanak daleh muli-meranai ni, aga ratong serta puson-son dija. Kintu bang mak kebincang jak jaoh-jaoh ari ni, dikak pupagian ni sa ngasido.

  •   Batin…… delom ngehadapi geguaian sinji muneh injuk bagi ni sekam semuarian laju kepak ……………………… tian rua minggoman, aga ngilu tulung daleh ngilu junjung, serta ngilu runjung. Na mak do da kik kiwak di sekam semuarian kik mak wat ditulung keti manak muari, baik di teduh pileh-iwak jingkau ni, laju kepak dirukun peranti-karang balang ni, pun juga di anok pelawa pengiri-penganan ni sai aga ti harap tipakai dikak dinana sa.


Na Batin….. skindua ngilu mahap pai, ajo aga tikerap ko pesan ria……….


Adat penakai Hiyor sumbai


  • Jadi batin…. Bukenaan jama adat penakai, api juga sai radu di cemecok ko tian sai mutuha tumbai, makung muneh da hak wat pecoh girai ni, neram sa maseh perda makai ia… na seno sa aga ti cemecok ko muneh, jak atas mit debah ni.

  • Riakik sai bukenaan jama hiyor sumbai, kintu bang neram radu selesai jak burencaka kanah serta neram radu seulang-ulang, na aga kewarahan muneh jama bai sanak kamno di lamban. Kintu bang tian ngebabukak buku, injuk kimbang wat titulis,  seno sa aga tiharap kon ya. Kintu bang mak ngedok, na mak salah ni nanjak, seno api salah ni tiharapko juga, na kintu bang makung kebincangan, lagi wat keperitukan di sasurangni, dang muneh hak aga jadi pukecing. Adu pai seturuk mawat nimbul, kok badan mak muneh, mok ga  kerugian ni.



Ajang Bahagian Guwai…..


  • Batin beliauan, kemedani jak seno muneh, delom ajang bahagain geguaian neram, adu wat muneh tetok tingon ni uleh ni jelma ngura kamno.

  • Ria kik dikak jemoh no sa, nerampok aga negak ko tarup di halunan no, na lain do ana hak aga nemak ko anok pelawa serta pengiri-penganan ni, kintu injuk ani bebai kamno indang kimbang muhalibuk aga teregah tecakak ni, serta aga rang-rang ni jelma ngura kamno bu lalundar, dipa muneh ruka tanno sa injuk kimbang penerai.
  • Dikak sawai ni sa, neram pok no aga bu kakureh, nyerelai kik di ulun, na injuk bebai kamno adu ngari ko siwok, kelapa daleh gula ni. Kada iya ni cukup guai ni bebai ria, kidang mak muneh mingan kik mak di tampori Neram ragah.

  • Seno muneh sai aga menjadi pengwarahan neram jama kelepah puari, ama kemaman, daleh lebu-kelaman ni injuk bagini sanak sinji. Nanda ko neram jak sedekah cutik pangkut ni sanak sinji.

  • Na dikak pujemohan ni sa, pangkut ni sesayak nikol, wat do da pepati’an sanak kamji ria kik injuk sapi lunik sai. Delom seno muneh neram aga bebarong nge gerdani ya, jak matah mit mesak ni. Seno do sai aga menjadi pemangkal ni gulai neram kak dinana ni sa.

Cawa ni bintang lunik : Radupai sanga pangkut, sang bahiti ni lagi…….


Pangkut Pernikahan

  • Na dikak (derani ni sa/jak jemahatan ni sa), pangkut ni tian rua jong ji aga ti nikah kon di anok pelawa ji, delom seno muneh aga bebarong pai neram ngehadiri ya, serta nyaksi kon ya daleh ngedu’a kon tian rua jong ji. Mudah-mudahan injuk bagi ni tian rua jong ji, delom netai kon berumah tangga, munyaian musebor, pelulung perda-lana, sekicik-serencaka, setutukan dicawa rik cara.

Pangkut neram ngakan menyan, Penyedekahan Tian rua jong(PANGAN)


  • Na dikak pupagian ni (minggu/sabtu) sa, temego do neram sa aga nyuah kon menyan sanga sumbu sedekah sanga cutik, pangkut penyedekahan ni tian rua jong ji, injuk tian rua jong ji aga ti bebalin bulung pakaian ni mit pakaian adat, daleh aga regah jak anok pelawa ni raja (dunggak/dedoh) no, ti (unggak/doh) ko ni sa, aga pakai alam gemiser serta aga ti iring kon jama hadra, na aga bebarong muneh do ram aga ngiring kon ya.

  • Sesampaini di halunan no, makung muneh do kik hak aga nubas, neram aga langsung mulang mit anok pelawa neram, kintu neram aga bu hahabu pai di tarup no, rang-rang ni sai mena bu hahabu, sai duri putatutul, serta kintu bang jelma ngura kamno aga bebasa melayuan na disan muneh sirang ni.

  • Kintu bang injuk bagini Raja beliauan no wat kahut abut ni aga ngerarua kon gelar, na mak muneh nyalahi jak adat.

  •   Kintu bang radu selesai segala tayub rik kedayok neram di tarup no, ampai do neram aga ngakan menyan sanga sumbu sa, aga ti harap pengatu pai neram mit anok pelawa ji, pangkut penyedekahan ni tian rua jong ji, serta delom seno muneh neram sa aga ngedu’a kon tamong-kajong, ina-bapak, manak muari sai adu mena “mulang”.

  • Kemeda nijak seno muneh neram peperda budu’a injuk bagi ni tian rua jong ji pelulung perda lana, serta sakinah, mawaddah,warahmah. Serta ngedok keturunan sai sholeh sholehah.

Penutup

  • Na jadi reno pai Batin…… sedah warah daleh tangguh / sedah paris, laju kepak cerita sanga bahiti rua ni jama neram kunyinni, kepak di batin….  Sai timpaan ni tangguh …




    Catatan:
  • MATERI diatas hanya sebagai contoh sesuai dengan susun tindehni Tetangguhan, untuk isi dan cara menyampaikannya tergantung dengan kelitahan di masing-masing individu.
  •  Penulisan kata huruf “KH” menjadi “R” agar memudahkan pembaca dalam memahami ma’na. contoh:  “Khiakik Khetiani” menjadi “riakik retiani”.
  •  Kata “Retiani” dipakai sebagai penyambung kalimat, dan sebagai jeda bagi kita untuk mempersiapkan kata/kalimat yang akan di ucapkan selanjutnya.

0 Response to "BELAJAR TETANGGUHAN [TANGGUH HIMPUN JUNGKU"

Posting Komentar